Przyj臋艂o si臋, 偶e czytanie og贸lnie poj臋tej beletrystyki wzbogaca zas贸b s艂ownictwa i dobrze wp艂ywa na m贸zg czytelnika. Jednak nie ka偶de „czytanie” odbywa si臋 w ten sam spos贸b. Umiej臋tno艣膰 kreatywnego czytania, znacznie r贸偶ni si臋 od zwyk艂ego rozumienia tre艣ci. Jego celem nie jest jedynie pobudza膰 wyobra藕ni臋 oraz relaksowa膰 po dniu ci臋偶kiej pracy lub studi贸w. W tym poradniku postaram si臋 pokaza膰 jak czyta膰 ksi膮偶ki jak pisarz. Odpowiednia metoda analizy literatury mo偶e wspom贸c autor贸w w budowie fikcyjnego oraz realistycznego 艣wiata powie艣ci.
Dlaczego warto czyta膰 ksi膮偶ki?
Brytyjski pisarz Louis de Berni猫res powiedzia艂 kiedy艣, 偶e to bez sensu chcie膰 zosta膰 pisarzem, je艣li nie jest si臋 czytelnikiem. To prawda. Do tej pory nie znam s艂贸w, kt贸re zobrazowa艂yby lepiej literack膮 rzeczywisto艣膰. Tymczasem wielu autor贸w, zw艂aszcza pocz膮tkuj膮cych, gdy zaczyna pisa膰 odk艂ada na bok inne lektury. Niekt贸rzy boj膮 si臋, 偶e czytaj膮c powie艣ci innych tw贸rc贸w zwyczajnie skopiuj膮 przyj臋te przez nich rozwi膮zania. Ta obawa pojawia si臋 zwykle dlatego, 偶e nie znaj膮 oni jeszcze sposobu na czytanie, kt贸re rozwija ich w艂asne umiej臋tno艣ci. Pisarz, og贸lnie ka偶dy artysta jest zwyk艂ym cz艂owiekiem, kt贸ry na samym pocz膮tku ma nik艂e do艣wiadczenie w swojej dyscyplinie. Umiej臋tno艣ci zar贸wno w pracy jak i w tw贸rczo艣ci nabywamy dzi臋ki wielu lat do艣wiadczenia oraz poznanym wzorcom. Nie bez powodu m贸wi si臋, 偶e aby m贸c obala膰 schematy najpierw trzeba je dog艂臋bnie pozna膰. Czytanie ksi膮偶ek pog艂臋bia nasz膮 wiedz臋 na temat pisania, rozwija zdolno艣膰 do krytycznego i analitycznego my艣lenia. Warto jednak czyta膰 je wynosz膮c z nich jak najwi臋cej: analizuj膮c, krytykuj膮c, oceniaj膮c oraz odnajduj膮c w nich to, co artystyczne i doskona艂e.
Czytanie rozwija i poszerza zas贸b s艂ownictwa
Czy wiesz, 偶e ju偶 15 minut czytania ksi膮偶ek dziennie wp艂ywa na znaczne powi臋kszenie naszego zasobu s艂ownictwa? To wa偶ne dla ka偶dego pisarza, aby zna膰 ponadprzeci臋tn膮 liczb臋 s艂贸w. Si臋ga膰 po ksi膮偶ki rzeczywi艣cie jest bardzo warto. Jednak to jedynie u艂amek tego, co daje nam czytanie. Odpowiedni spos贸b czytania pozwala na rozw贸j umiej臋tno艣ci analitycznych, tak bardzo kluczowych przy tworzeniu fabu艂y ksi膮偶ki. Je艣li jeste艣 np. pisarzem fantastyki, powiniene艣 na bie偶膮co 艣ledzi膰 aktualne trendy, wiedzie膰 jaka jest twoja konkurencja. Czytanie popularnych pozycji to jeden ze 艣wietnych sposob贸w na zrozumienie czego tak naprawd臋 oczekuje tw贸j czytelnik. 呕eby wej艣膰 na najwy偶szy poziom potrzebujesz obcowa膰 z kultur膮 na codzie艅. Udawaj si臋 do teatru, na wystawy sztuki w lokalnym muzeum, czytaj powie艣ci z innych gatunk贸w, ogl膮daj filmy i seriale. Wybieraj si臋 na spotkania autorskie i zadawaj innym trudne pytania. Wyjd藕 ze swoj膮 pasj膮 do 艣wiata i przesta艅 pisa膰 tylko do szulfady. Daj si臋 zainspirowa膰 innym i rozwijaj swoj膮 inteligencj臋 emocjonaln膮.
Wp艂yw czytania na wzrost warsztatu literackiego
Osoby czytaj膮ce zdecydowanie lepiej buduj膮 zdania, potrafi膮 w malowniczy spos贸b opisa膰 艣wiat dooko艂a siebie. Lepiej rozumiej膮 ksi膮偶kowe postacie oraz ich motywacje. Nie ma to jednak ca艂kowitego prze艂o偶enia i m贸l ksi膮偶kowy z kilkoma setkami przeczytanych publikacji na koncie nie dostaje niejako z automatu odznaki autora. Dlaczego zatem czytanie ma wp艂yw na rozw贸j autora, ale nie wp艂ywa automatycznie na wzrost warszatu literackiego ka偶dego czytaj膮cego powie艣ci? Odpowied藕 wydaje si臋 dosy膰 prosta. Je偶eli b臋d臋 ca艂ymi dniami ogl膮da膰 rozgrywki w tenisowych turniejach spod szyld贸w ATP i WTA na pewno bardzo dobrze poznam wszystkich zawodnik贸w oraz ca艂kiem nie藕le zrozumiem zasady tenisa. Ale na pewno nie naucz臋 si臋 gra膰 jak zawodowiec. Je艣li za艣 jestem czynnie trenuj膮cym zawodnikiem, podgl膮danie mojej konkurencji oraz ogl膮danie mecz贸w na pewno wp艂ynie na moje umiej臋tno艣ci. Tak samo dzieje si臋 w przypadku pisania. Aktywny na codzie艅 autor, poszerzaj膮cy swoje horyzonty ucz膮c si臋 od innych to osoba, kt贸ra d膮偶y do sukcesu poprzez trening swoich umiej臋tno艣ci. Kluczem jest czytanie ksi膮偶ek tak jak autor, a nie jak czytelnik.
Kiedy autorzy znajduj膮 czas na czytanie?
Mimo wielu spe艂nionych autor贸w, tak naprawd臋 niewielu z nich mo偶e poszczyci膰 si臋 tym, 偶e pisze swoje powie艣ci na pe艂ny etat. Z tego powodu skupi臋 si臋 na pokazaniu, 偶e nawet aktywny zawodowo pisarz, mo偶e znale藕膰 czas na czytanie oraz pisanie niemal w ka偶dym dniu. Czytanie wymaga spokoju i podobnie jak pisanie: zadbanej przestrzeni. Nie ignoruj w艂asnych potrzeb. Je艣li lubisz pisa膰 wieczorami, czytanie przed snem jest doskona艂ym rozwi膮zaniem. Dobra ksi膮偶ka, do kt贸rej si膮dziesz wraz z zakre艣laczem oraz notesem to nie tylko dalsza praca nad zrozumieniem procesu tworzenia powie艣ci, ale tak偶e chwila relaksu, kt贸re redukuje stres po ca艂ym ci臋偶ki dniu. W ko艅cu pisanie i czytanie jest hobby, musi dostarcza膰 pewnej dozy przyjemno艣ci. Je艣li chcesz czyta膰 jak pisarz, musisz notowa膰. Z tego powodu nie zalecam czytania ksi膮偶ek w wersji elektronicznej. Notowa膰 tak偶e najlepiej jest na papierze, w ko艅cu to zwykle jedynie mapa my艣li nakre艣lona w brudnopisie. W艂a艣ciwe pomys艂y przepiszesz p贸藕niej, na przyk艂ad nast臋pnego dnia.
Czytaj ksi膮偶ki jak pisarz: to nie takie trudne
Maj膮c w r臋kach powie艣膰 musisz pami臋ta膰, 偶e nawet najprostsze spostrze偶enia mog膮 okaza膰 si臋 bezcenne. Je艣li chcesz czyta膰 ksi膮偶ki jak autor zadaj sobie kilka pyta艅, np.:
- Jak d艂uga jest ksi膮偶ka?
- W jaki spos贸b jest podzielona? (np. na cz臋艣ci, rozdzia艂y?)
- Jakim j臋zykiem jest napisana, kto jest narratorem, w kt贸rej osobie odbywa si臋 narracja?
- Czy w ksi膮偶ce przewa偶aj膮 kr贸tkie czy d艂ugie zdania?
- Co przewa偶a: opisy czy dialogi? W jakim stopniu?
- Czy wiesz do jakiego czytelnika skierowana jest powie艣膰?
- Czy rozumiesz przesz艂o艣膰 g艂ownego bohatera?
- Z jakiego powodu chcesz wiedzie膰, co wydarzy si臋 w kolejnych rozdzia艂ach?
- Co powoduje, 偶e czytasz ksi膮偶k臋 z zainteresowaniem?
To oczywi艣cie jedynie kilka pyta艅, kt贸re warto sobie zada膰. Dzi臋ki wiedzy zdobytej w trakcie czytania o wiele 艂atwiej jest posi膮艣膰 umiej臋tno艣膰 do napisania 艣wietnej ksi膮偶ki. Je艣li nauczysz si臋 tego nowego sposobu czytania b臋dziesz wiedzie膰, co musisz 膰wiczy膰 by sta膰 si臋 lepszym. Bycie autorem oznacza potrzeb臋 ci膮g艂ego uczenia si臋 i bezustannego poznawania ksi膮偶ek innych autor贸w. Czytanie powinno sta膰 si臋 cz臋艣ci膮 twojego codziennego 偶ycia.